बांगलादेशच्या राजकारणात निवडणुकीचा हंगाम जवळ आला आहे

8

ढाका: बांगलादेशातील राष्ट्रीय संसदीय निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर राजकीय वातावरण तापले आहे. शेख हसीनाविरोधातील आंदोलनातील प्रमुख व्यक्ती आणि ढाका-8 मतदारसंघातील संभाव्य अपक्ष उमेदवार उस्मान हादी नावाच्या नेत्याला शुक्रवारी गोळ्या घालण्यात आल्या. त्याची प्रकृती चिंताजनक आहे. ते “इन्किलाब मंच” नावाच्या व्यासपीठाचे सर्वोच्च नेते देखील आहेत. या हिंसाचाराच्या घटनेने राजकीय क्षेत्रात प्रचंड तणाव निर्माण झाला आहे.

बांगलादेशच्या राजकारणातील आणखी एक महत्त्वपूर्ण घडामोडी म्हणजे माजी पंतप्रधान बेगम खालिदा झिया यांचा मुलगा आणि बांगलादेश नॅशनलिस्ट पार्टी (BNP) चे कार्यवाहक अध्यक्ष तारिक रहमान हे लंडनमधील जवळपास 17 वर्षांच्या वनवासानंतर 25 डिसेंबर रोजी देशात परतत आहेत. बीएनपीचे सरचिटणीस मिर्झा फकरुल इस्लाम आलमगीर यांनी या घडामोडीची माहिती पत्रकारांना दिली आहे.

मुख्य सल्लागार प्रो. मुहम्मद युनूस म्हणाले की, शरीफ उस्मान हादी यांच्यावरील हल्ल्यामागे तसेच ज्यांनी त्याची योजना आखली होती त्यांना शक्य तितक्या लवकर अटक केली पाहिजे. सीए प्रेस विंगच्या म्हणण्यानुसार, त्यांनी शुक्रवारी रात्री राज्य अतिथीगृह जमुना येथे सल्लागार समितीचे अनेक सदस्य आणि कायदा अंमलबजावणी आणि सुरक्षा एजन्सीमधील प्रमुख अधिकाऱ्यांसमवेत आणीबाणीच्या बैठकीत ही टिप्पणी केली.

मुख्य सल्लागार म्हणाले की, हादीवरील हल्ला ही अंतरिम सरकारच्या कार्यकाळातील सर्वात चिंताजनक घटनांपैकी एक आहे. हा हल्ला बांगलादेशच्या लोकशाही प्रगतीवर जाणीवपूर्वक केलेला हल्ला असल्याचे ते म्हणाले. या कृतीतून पराभूत शक्तींनी देशाच्या अस्तित्वालाच आव्हान देण्याचे धाडस केले आहे.

“आम्ही असे कोणतेही प्रयत्न कोणत्याही किंमतीत हाणून पाडू. दुष्ट शक्तींकडून देशावर असे हल्ले खपवून घेतले जाणार नाहीत,” असे ते म्हणाले.

हा हल्ला राष्ट्रीय निवडणूक आणि सार्वमत हाणून पाडण्याच्या कटाचा भाग असल्याचे सांगून ते पुढे म्हणाले, “कोणत्याही परिस्थितीत आम्ही असे षड्यंत्र यशस्वी होऊ देणार नाही. पुढे कितीही आव्हाने किंवा वादळ आले तरी, कोणतीही शक्ती आगामी निवडणुकीला खिंडार पाडू शकणार नाही.”

ते पुढे म्हणाले, “या देशातील लोकांसोबत एकत्रितपणे, आम्ही आमच्या सामूहिक ताकदीने शांततापूर्ण निवडणुका सुनिश्चित करू.”

बांगलादेशातील आगामी राष्ट्रीय संसदीय निवडणूक 12 फेब्रुवारी 2026 रोजी होणार आहे आणि बांगलादेशच्या माजी पंतप्रधान शेख हसीना विरुद्ध जुलै 2024 च्या चळवळीच्या भावनेनुसार सुधारणांचा दस्तऐवज असलेल्या “जुलै चार्टर” वर सार्वमतही एकाच वेळी होणार आहे. मुख्य निवडणूक आयुक्त एएमएम नसीर उद्दीन यांनी हे वेळापत्रक जाहीर केले. निवडणुकीचे वेळापत्रक जाहीर झाल्यानंतर अवघ्या एका दिवसात बांगलादेशातील राजकीय परिस्थिती अचानक अशांत झाली.

जुलै 2024 मध्ये, विद्यार्थ्यांच्या नेतृत्वाखालील आंदोलनाने माजी पंतप्रधान शेख हसीना यांच्या विरोधात निदर्शने केली. त्याच वर्षी ५ ऑगस्टला शेख हसीना भारतात पळून गेली. त्यानंतर बांगलादेशमध्ये नोबेल पारितोषिक विजेते मुहम्मद युनूस यांच्या नेतृत्वाखाली अंतरिम सरकार स्थापन करण्यात आले. निवडणूक वेळापत्रक जाहीर झाले असले तरी, शेख हसीना यांच्या अवामी लीगला राजकीय हालचालींपासून बंदी आहे आणि निवडणूक आयोगाने (EC) पक्षाची नोंदणी स्थगित केली आहे. बंदी उठवली नाही तर अवामी लीग आगामी निवडणुकीत भाग घेऊ शकणार नाही. अवामी लीगने यापूर्वीच निवडणुकीचे वेळापत्रक नाकारले आहे.

आगामी निवडणुकीत आजारी माजी पंतप्रधान बेगम खलिदा झिया यांची बीएनपी प्रमुख राजकीय शक्ती म्हणून उदयास येत आहे. बांगलादेश जमात-ए-इस्लामी हा देशातील सर्वात मोठा इस्लामी पक्षही निवडणुकीत महत्त्वाचा दावेदार आहे. याशिवाय, शेख हसिना विरोधात आंदोलनाचे नेतृत्व करणाऱ्या विद्यार्थ्यांच्या नेतृत्वाखाली नव्याने स्थापन झालेला राष्ट्रीय नागरिक पक्ष (NCP) देखील मतदानात सहभागी होत आहे. हे सर्व पक्ष आता विविध आघाड्या करण्यात व्यस्त आहेत.

सध्या बांगलादेशसमोरील सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे आगामी निवडणुका शांततेत पार पाडणे. देशाच्या इतिहासात यापूर्वी निवडणुकांच्या आसपास हिंसाचाराच्या विविध घटना घडल्या आहेत. शिवाय, ही निवडणूक मुक्त, निष्पक्ष, विश्वासार्ह आणि सर्वसमावेशक आहे याची खात्री करणे हे देखील एक महत्त्वाचे आव्हान आहे, कारण आंतरराष्ट्रीय समुदाय यावेळी त्याचे बारकाईने निरीक्षण करत आहे. भारताने आधीच बांगलादेशातील निवडणूक मुक्त, निष्पक्ष, देश-विदेशात विश्वासार्ह, सर्वसमावेशक आणि सहभागी होण्याचे आवाहन केले आहे.